NEPOTİZM
Türkiye'de son haftalarda ortaya çıkan sahte diploma, sürücü belgesi ve kimlik dolandırıcılığı iddiaları, insanları utandırmış (utanacak yüzü olmayan hariç) ve öfkelendirmiştir.
İnsanlarımız bir diploma sahip olmak için yıllarca emek verip, binbir meşagat çekiyorlar ve çoğusu da diplomayı almasına rağmen işsiz güçsüz evde oturmak ya da aldığı diploma ile hiç alakası olmayan sıradan işlere girmek zorunda kalırken, son günlerde gördük ki bazıları hiç okula gitmeden, emek harcamadan para ile sahte diploma/kimlik ve sürücü belgesi alarak iş güç sahibi olmuşlar.
İddialara göre bu sahtekarlığı yapanlar; sahte belgeleri e-devlet kayıtlarına işlemişler, hatta hayatını kaybetmiş kişilerin kimlik bilgileri kullanılarak elektronik imza alarak birçok sahte belgeler düzenlemişlerdir.
Aslına bakılırsa bu sahteciliğin temelinde Nepotizm yatmaktadır.
Peki Nepotizmi nedir?
Nepotizm; kayırmacılık veya akraba kayırma, öznel ve adil olmayan şekilde yapılan ayrımcılık demektir. Nepotizm, kamu örgütlerinde ve iş örgütlerinde karşılaşılan önemli sorunlar arasındadır. Türk Dil Kurumu bu kavramı “arkadaş veya akraba kayırma" şeklinde açıklamıştır.
Türkçede Nepotizm anlamında iltimas, torpil, dayıcılık ve kohumbazlık sözleri de karşılık bulmaktadır.
Nepotizm kavramı öznel bir şeklide yapıldığından dolayı genellikle çok sayıda mağdurlar yarattığı gibi aynı zamanda bu ayrımlar örgütsel ilişkilere de zarar vermektedir.
Nepotizm kavramı günümüzde akraba ve yakınlarına pozitif ayrımcılık yapılarak beceri, kabiliyet veya eğitim düzeyine bakılmaksızın liyakatsiz istihdam edilmesi yönündedir.
Oysa Nepotizm kayırmacılık olarak kullanılsa da aslında kayırmacılıktan daha azını ifade etmektedir.
Çünkü; görülen kayırmacılıklarda tanıdık, eş-dost kayırmacılığı için daha çok “kronizm”, siyasal ve dinsel kayırmacılık için “patronaj”, iktidara ve seçmen kesimlerine yönelik kayırmacılık için de “klientalizm” terimi kullanılmaktadır. Aslında günümüzde “kronizm”, “patronaj” ve de “klientalizm” inde ustaca uygulandığını bilmeyenimiz yoktur.
Her cuma günleri İmam minberden şöyle seslenir. “Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder, çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.” Nahl Suresi 90. Ayet
Cengiz Ceylan
Eğitimci Yazar
