Cumhuriyeti Kuran Şehir Erzurum Turan RECEPOĞLU nun Kaleminden,
12 Mart Erzurum un Kurtuluşu Erzurum’un Destanlaşan Mücadelesi Aziziye savunması Söz konusu Vatansa gerisi Teferruattır sözünün en önemli göstergesidir 93 Harbi.
Erzurum 93 Harbi
Anadolu’nun kilidi olarak nitelendirilen ve geçmişten günümüze yurdun önemli kalesi konumunda olan Erzurum’da, “93 Harbi” olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı’nın yaşandığı yaklaşık 500 kişinin şehit olduğu genci yaşlısı çocuğu kadınıyla topyekün bir mücadeledir
“93 Harbi” olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nda, Ayazpaşa Camisi müezzini Abdullah Efendi’nin sabah namazı sonrası cami minaresine çıkıp okuduğu sela ve yaptığı çağrının ardından Erzurum halkının ellerindeki nacak, kazma ve kürek ile bir araya gelip Aziziye Tabyası’na koşarak Ruslar ile savaşan Türk askerine yaptığı yardım sayesinde düşmanın yenilmesinin destanıdır
Bu çerçevede söz konusu dönemdeki vatan savunması şuurunun unutulmaması gerekir
Tarihte kadın ve erkek her yaştan insanın verdiği bu mücadele sonucunda Erzurum’un Rusların eline geçmesini önlendiği Aziziye Tabyaları savunması bir kentin ordusuna desteğinin ötesinde dönemin silahları ile kuşatılmış Rus askerine ve onlara istek veren Ermeni çetecilere direnişin öyküsüdür. Abdullah Efendi’nin o gün direnişi başlatan minaredeki haykırışı ile çocuk anasız büyür ama vatansız büyümez duygusunun bütünleşmesidir
birçok şehir gibi Erzurum’un da tabyalar şehridir Tabyaların şehirlerin savunulması amacıyla yapılmıştır “Erzurum’da 52 tabya var ve bunların en önemli dönüm noktası 93 Harbi’dir. Bu harbin öncesi ve sonrasına pek çok tabyanın yapıldığını görüyoruz. Aziziye ve Mecidiye Tabyaları herkesin bildiği ve ziyaret ettiği yerlerdir. Şehrin doğusunda Top Dağı’ndaki bu tabyalar 93 Harbi’nde önemli savunma hatlarıydı. Doğusunda Rusların geldiği yerde başka bir tabya yoktu ve bunlar Rusları karşılıyordu. Bu yüzden Aziziye destanı çok önemlidir. Bu destan Rusların şehre girmesini engellemek üzere askerin yardımına koşan Erzurumlular tarafından yazılmıştır.”
“Bu tabyalar ele geçseydi Erzurum düşecekti”
“Erzurumlular bu savaşta yaklaşık 500 şehit vermiştir ve bunların yaklaşık 15’i kadındır. Çocuklar enteresan bir rol oynamıştır. Kadınların bir kısmı ön cephede bir kısmı ise su taşıma ve ekmek götürme gibi işler yapmıştır. Dolayısıyla şehirde kim varsa tabyaları vermemek üzere hücum etmiştir. Bu tabyalar ele geçseydi Erzurum düşecekti. Bu yüzden ecdadımız çok önemli bir zafer kazanmıştır. Aziziye Tabyaları olmasaydı Top Dağı’nı biraz zor tutardık. 4 Kasım 1877’de Aziziye’nin biraz daha doğusunda Deve Boynu Savaşı oldu ve bu dönemde bu tabyalar yoktu. Eğer tabyalar olsaydı belki de deve boynunda düşmanı durduracaktık. Tabya olmadığı için düşman Aziziye’ye kadar geldi. Aziziye Tabyaları olmasaydı her anlamda Erzurum işgale uğrayacak noktaya gelecekti.”
“Abdullah Efendi zor günde sahneye çıkan bir kahramandır” “Abdullah Efendi zor günde sahneye çıkan bir kahramandır. 9 Kasım’da sabaha doğru pusu kurarak sızan Ruslar, Aziziye’deki 3 numaralı tabyaya girdi. Daha sonra bir numaralı tabyaya doğru ilerlediği sırada kumandan Bahri Bey çok çetin bir mücadeleye girişti. Silah sesleri Erzurum’da duyuluyor ama kimse sesin nereden geldiğini anlamıyordu. Herkes teyakkuz halinde ve bazı camilerden selalar verilirken davullar çalınıp diğerleri uyandırılmaya çalışılıyordu. Bu sırada Aziziye baskınını haber alan Abdullah Efendi cami minaresinden ‘Ey ahali düşman Aziziye’yi basmış Allah’ını seven askerin yardımına koşsun.’ şeklinde çağrıda bulundu. Bunu duyan insanlar kahramanlıklarını orta
Koydu.
