1866-1928 YILLARI ARASI ERZURUM BASINI:
Erzurum basın hayatı,1866 yılında "Vilayet Matbaası"nın kurulup 1867 yılında "ENVÂR I ŞARKİYYE" adlı gazetenin çıkarılması ile başladı.Devletin kurduğu matbaada,resmi yayın organı olarak çıkarılan bu gazete;aynı zamanda Türk basın tarihi içinde Anadolu'da çıkarılan ilk Türkçe yayındır.Düzensiz olarak sürdürdüğü yayın hayatını 1939 yılında "Erzurum"adını alarak devam etmiştir.
1908 2.Meşrutiyetin ilanı ile Türk basın hayatı canlanır.1908 e kadar Türk basını birkaç gazeteden ibaretti.Buna karşılık Rumca, Fransızca,Ermenice,İbranice baskı yapan 17 matbaa vardı.1908 e gelinceye kadar Erzurum da sadece bir gazete çıkmıştır.Bu tarihten 1928 tarihine kadar çıkarıldığı kanıtlanan gazeteleride yayın hayatlarına göre sırayla yazayım.
1-HADİKAL ÜL AHRAR: Erzurum da yayınlanan ilk özel gazetedir.İmtiyaz sahibi Mustafa Durak,sorumlu müdür Ahmet Fevzi dir.Haftada bir defa "Hadika" adı altında gazete çıkarmıştır.
2-SADÂ YI ŞARK:İlk sayısını 26 Haziran 1911 tarihinde çıkarmıştır.imtiyaz sahibi Avukat Seyyid Nazım dır.
3-FÂRIK:Balkan savaşı yıllarında çıkarılmaya başlandı.imtiyaz sahibi Serdar Zade Sıtkı dır.O dönemde Erzurum Valisi olan "Mehmet Emin Yurdakul"un büyük desteği ile bir yıl kadar
yayınlanmıştır.
4-ALBAYRAK: İttihat ve Terakki cemiyeti tarafından 14 mart 1913 tarihinde çıkarılmaya başlandı.
1916 Rus işgaline kadar yayın yaptı.12 Mart 1918 Erzurum rus işgalinden kurtulunca yeniden yayın hayatına başladı.
1921 tarihinde Kazım Karabekir paşa tarafından ,milli bütünlük yerine mahalli özerkliği savunucu tutumundan dolayı kapatıldı.
5-MEKTEP DUYGULARI:
Kurucu müdürü Muallim Reşad Sedat tır.Balkan harbi sonrası çıktığı için Balkan felaketine fazlaca yer vermiştir.
6-BİZİM GAZATA:1926 da yayın hayatına başladıMuallim mektebi mensupları tarafından 15 günde bir yayınlandı.
7-ÖZDİLEK:1923 te yayınlanmaya başladı.imtiyaz sahibi Cemal Gültekin dir."TÜRK OCAĞI"fikirlerini ön planda tutmuştur.
8-MUALLİMLER BİRLİĞİ:1924 te yayın hayatına başladı.
ŞEN YAYLA:
1927 de yayın hayatına başladı.Eğitim konularına ağırlık verdi.İlmi ve Edebi içerikli dergidir.Tesbit edilenleri yazdım. Ayrıca Cevat Dursunoğlu tarafından 1924 yılında haftalık çıkarılan "TÜRK varlığından bahsedilmektedir.
(Saygılarımla)
Enver Kabul
