1.KARABURUN FURMA FESTİVALİ
İki bin yıl kadar yaşadığı bilinen, bu yüzden “ölmez ağaç” olarak da adlandırılan zeytin ağacı; dayanıklı, kuraklıktan etkilenmeyen, eğimli arazilerde de yetişebilen, boyları 2 ila 10 metre arasında değişen ağaçlardır.
Ne demiş büyük şairimiz Nazım Hikmet "YAŞAMAYA DAİR" şiirinde:
“Yetmişinde bile, meselâ, zeytin dikeceksin”
....
YANI, ÖYLESİNE CİDDİYE ALACAKSIN Kİ YASAMAYI,
YETMİŞİNDE BİLE, MESELA, ZEYTİN DİKECEKSİN,
HEM DE ÖYLE ÇOCUKLARA FALAN KALIR DİYE DEĞİL,
ÖLMEKTEN KORKTUĞUN HALDE ÖLÜME İNANMADIĞIN İÇİN,
YASAMAK, YANİ AĞIR BASTIĞINDAN.
.....
Zeytin ağaçları tehlikede.....
Günlük ‘faydalar’ gözetilerek hoyratça verilen kararlarla, zeytinin anavatanı olan Akdeniz kıyıları ve Anadolu’da bin yıllardır yaşayan, dalları barışın sembolü olmuş, ürününün maddi değeri petrolün on katı olan zeytin ağaçlarının ölüm fermanı 1 Mart 2022’de Resmî Gazete’de yayınlanan Maden Yönetmeliği’ ile imzalandı.
“tarım arazilerinde madencilik faaliyetleri”ni düzenleyen maddesinde yapılan değişiklikle eğer maden zeytinlik arazisinde ise ağaçların sökülerek taşınması, eğer taşıyamıyorsa maden faaliyetini sürdüren şirketin eşdeğer bir arazi üzerine yeni zeytin ağaçları dikmeyi taahhüt etmesi yeterli kabul edildi. Ve....
Zeytin ağacının korunması ve yeni fidanlarının dikilmesi Antikçağdan beri tarımsal bir faaliyet olarak süregelmekte iken, bin yıllar boyu süren kutsallığı, verimliliği ve faydalarıyla bilinen bu ağaçlar şimdi ruhsat verilen maden şirketlerinin insafına kalmış durumda.
İşte kanımızı donduran bazı haberler:
.....
İzmir Seferihisar’ın Orhanlı köyünde yapılması planlanan jeotermal enerji santrali (JES) projesi için bölgedeki asırlık zeytin ağaçları kesildi.
..,....
Manisa'nın Soma ilçesi Yırca Mahallesi'nde yapılacak termik santral için kamulaştırılan alan içerisinde kalan 6 bin zeytin ağacının kesilmesinden sonra, şimdi de Ken Kipaş Holding Enerji Grubu tarafından, Aydın, Yılmazköy Mahallesi'nde jeotermal enerji alanları için asırlık zeytin ağaçlarını kesip, sökmeye başladı.
.......
Muğla’nın Milas ilçesinde Limak’ın işlettiği termik santrale kömür sağlamak için çıkarılan yasaya aykırı yönetmelik uygulanmaya konuldu. İkizköy’de asırlık zeytin ağaçları kesildi.Halk tepkili.....
.......
Manisa'nın Akhisar ilçesine bağlı Yeğenoba köyünde, verimli zeytin ağaçlarının kesilmesi köylülerin müdahalesi ile durduruldu.
.......
İzmir'in Karaburun ilçesinde Yaylaköy mevkiinde yer alan zeytinlik “tarımsal faaliyet bulunmadığı” gerekçesiyle güneş enerjisi santralı (GES) firmasına tahsis edildi. GES'e karşı açılan davada mahkeme yürütmenin durdurulması kararını 5 bin zeytin ağacı kesildikten sonra verdi.12 Şub 2024
“Kamu yararı” gözetilerek yayınlanan kararnameyle zeytinlikler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Bilim insanlarının, zeytin üreticilerinin, köylülerin, odaların ve sivil toplum örgütlerinin bütün haykırışları duymazdan gelinerek, doğanın, çevrenin, ekolojik dengenin bozulacağı, erozyonun artacağı itirazları dikkate alınmayarak, zeytin ağaçları sökülmeye devam ediliyor.
Çok yazık!
İşte bu haberler içimizi yakarken Karaburun Belediyesi zeytinle ilgili bir festival düzenledi. Hem de ilk....
Dikkatleri Hurma zeytinine çekti.
1.KARABURUN FURMA FESTİVALİ
Karaburun halkının önemli gelir kaynağıdır zeytin. Zeytin meyvedir ancak dalından koparılarak yenmez. Sofralık zeytin bazı işlemlerle tatlandırılarak yenebilir. Sanayi ürünü olarak zeytinden zeytinyağı elde edilir.
Sürpriz bir hediyesi vardır zeytin ağacının HURMA! Dalında tatlanan zeytin. Her yerde olmaz. Hurma zeytin sadece İzmir Yarımadası’nda; Çeşme, Seferihisar, Urla özellikle en fazla Karaburun’da oluşmaktadır.
Her zeytin ağacı hurma zeytin vermez. hangi ağaçların hurma verdiğini bahçe sahibi bilir ve zamanı geldiğinde gidip hurmasını toplar.Bazen yan yana iki ağacın birisinde hurma olur, diğerinde olmaz.Hatta aynı ağacın dallarında bile farklılık görülebilir.
Zeytin çeşiti, iklim koşulları, toprak yapısı, zeytin ağacının mevkisi, ağacın yaşı, meyve yükü, budama ve phoma oleae mantarının yarattığı fermantasyon hurmalaşmaya etki eden faktörlerdir.
Festival kapsamında hurma zeytininin oluşumu ve gelişimi, toplanması, saklaması, pazarlanması, değerlendirilmesi, besin değeri, yemek kültürü ile ilgili üç ayrı panel düzenlendi. Önemli farkındalıklar yaratan bilgiler veren panelistler başarılı konuşmaları ile takdir topladılar.
Festivalin mesajları:
*Hurma zeytinin üretcisine getirisinin artması amacıyla yapılması gerekenler,
* Karaburunda bir Araştırma Enstitüsünün kurulması için girişimde bulunulması,
*Tüketiciye daha kaliteli ürün temini için yapılması gerekenler, Marka, Coğrafi İşaret vs.
*Hurma veren ağaçları korumaya almak, onların verimini düşürecek farklı yöre ve cins ürünlerin bölgeye dikilmesine izin vermemek gibi önlemler almak.
Ayrıca Festivalin adından da konuşuldu. FURMA ZEYTİNİ Mİ? Yoksa HURMA ZEYTİNİ Mİ? denmelidir.
Yerel ağız olarak FURMA denildiği aşikardır, çünkü HOROZ'ada FORAZ derler Karaburun yöremizde. Gerçekte HURMA olduğu literatür taraması yapıldığında da zaten görülmektedir.
Festival iyi dileklerle sonlandırılırken, yüzler gülüyordü. Düzenlenmesinde emek veren Karaburun Belediyesine çok teşekkürler ve tebrikler...
Darısı diğer festivallere derken Karaburunlu olarak bir anımı anlatmadan geçemiyeceğim.
Birkaç yıl önce hurma hasat döneminde hurma ürünümüzden komşumuza hediye verdik. Komşumuz Doğu Anadolu yöresindendir. Aradan birkaç gün geçti, komşumla karşılaşınca hurma zeytinini beğenip beğenmediklerini sorduk. Aldığımız cevapla donakaldık.
- Biz onu yiyemedik, bozulmuş gibiydi çöpe döktük!
Bizler çok severek yesekte, damak tadı farklı kişilere pek hoş gelmiyebiliyor. Biz onun bir tanesini birkaç lokmamıza katık ederek yerken hepsi çöpe gitmiş, komşumuzun canı sağolsun ne diyelim....
Festivallerimiz bol olsun....
Esma Müjgan Çelikkol.17.12.2024
